Miguel de Cervantes y Saavedra był barokowym pisarzem hiszpańskim. Żył w latach 1547-1616 a jego najbardziej znanym utworem jest „Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy”.
Opracowanie utworu
– Pierwsza część utworu została opublikowana w 1605 roku, natomiast druga w 1615.
– Utwór miał krytykować średniowieczną literaturę rycerską, która była oparta na nieprawdopodobnych zdarzeniach i cudach. Przed Cervantesem Luis Vives, Juan de Valdes czy Luiz Zapata również krytykowali etos rycerski w literaturze.
– W swoim utworze Cervantes sparodiował również takie utwory, jak „Amadis”, „El caballero” i romans „Przewaga Esplanadiana”.
– Powieść zbudowana jest na zasadach kroniki odnajdywanej ze źródeł historycznych. Narrator musi jednak ustalać prawdziwość niektórych relacji w historycznych dociekaniach. Głównym kronikarzem losów Don Kichote jest Cide Hamete ben Engelego, który był Maurem.
– Komizm powieści oparty jest na kontraście między wydarzeniami prywatnymi przedstawianymi jako wydarzenia historyczne. Utwór ma również cechy powieści łotrzykowskiej oraz odwołuje się do literatury o tematyce pasterskiej.
– Cervantes w powieści używa różnych stylów: mowy potocznej, stylu wytwornego, podniosłego i oratorskiego, liturgicznego, scholastyki, języka włóczęgów i przestępców.
– Miejsce akcji nie jest precyzyjnie określone, badacze domyślają się że autor mówi o miejscowości Argamasilla w rejonie La Manchy, jednak nie ma co do tego pewności.
– Don Kichot jest głównym bohaterem, ma on pięćdziesiąt lat, jest bardzo wysoki i chudy, ma niezbyt urodziwą twarz. Don Kichot pochodzi z drobnej, niezbyt zamożnej szlachty. Mieszka wraz z gospodynią, siostrzenicą i pachołkiem. Pod wpływem romansów rycerskich postanawia zostać błędnym rycerzem, nazywa swojego konia Rosynantem, damą serca zostaje wieśniaczka Aldonsa Lorensa, której nadaje imię Dulcynei z Toboso i rusza w świat szukając sławy. Z czasem jego giermek, Sanczo Pansa, nadaje mu przydomek Rycerza Posępnego Oblicza. Mężczyzna stara się naprawiać niesprawiedliwość ludzką i kieruje się szlachetnymi pobudkami. Jest pełen współczucia dla potrzebujących i stara się im pomóc. Nie zrażają go porażki czy przewaga liczebna wroga, którego pragnie pokonać. Don Kichot jest dumny z siebie, nieraz wyolbrzymia swoje czyny, choć jego wrogowie najczęściej są tworem jego wyobraźni. Don Kichot jest postacią sympatyczną i komiczną, nieraz zadziwia swoją mądrością, logicznym myśleniem czy szlachetnością.
– Sanczo Pansa jest ubogim sąsiadem Don Kichota, pod wpływem obietnic rycerza decyduje mu się towarzyszyć jako giermek. Jest on przeciwieństwem głównego bohatera w wielu względach. Przy wysokim i chudym Don Kichocie, wydaje się on jeszcze bardziej krępy i niski, niż jest. Nie jest on zbyt inteligentny, choć nieraz wykazuje się większą rozwagą i rozsądkiem, niż jego pan. Jest on bystrym obserwatorem i gawędziarzem, marzy jednak o dobrobycie i o tym, by dobrze się wyspać i dobrze zjeść. Sancho Pansa jest prostodusznym i szlachetną postacią a przy tym jest wiernym i oddanym sługą.
Streszczenie lektury „Don Kichote”
1. Don Kichote, zwany też Kichadem lub Kesadą, był mężczyzną ubogim, miał małe gospodarstwo, które niezbyt go zajmowało. Z braku innych zająć czytał romanse rycerskie, które go pochłaniały. Pod ich wpływem postanowił zostać błędnym rycerzem, odkurzył swoją zbroję, wierzchowca nazwał Rosynantem i na wybrankę serca wybrał sobie Aldonsę Lorenso, którą nazwał Dulcyneą.
2. Po tym jak Don Kichote wyruszył na poszukiwanie przygód, uświadomił sobie, że nie został pasowany na rycerza. Podjechał do oberży, którą wziął za zamek, przy śmiechach prostytutek oberżysta zaprosił go do izby. Oberżysta obiecał go pasować następnego dnia. W nocy Don Kichot powalił mulnika, który wyszedł poić swoje zwierzęta. Dopiero po tym, jak powalił kolejnego mulnika i został obrzucony kamieniami, karczmarz wyjaśnił że jest on niespełna rozumu. Po dopełnieniu pasowania na rycerza Don Kichot opuścił zajazd.
3. Po drodze uratował młodego chłopca, którego jakiś wieśniak obkładał kijem. Zapłacił mu zaległą należność za pracę i odjechał zadowolony, że spełnił rycerski obowiązek. Jednak wieśniak, kiedy tylko Don Kichot odjechał, znowu zaczął obkładać kijem chłopaka.
4. Następnie napotkał grupę kupców z Toledo, którym kazał przysiąc że Dulcynea z Toledo jest najpiękniejszą dziewicą na świecie. Mężczyźni wykpili go i wtedy Don Kichote się na nich rzucił. Kupców, którzy mieli przewagę, obili Don Kichote i zostawili go na drodze. Po pewnym czasie pojawił się jeden z jego sąsiadów i pomógł mu dotrzeć do domu. Z proboszczem i balwierzem zostawili go w domu i wysłuchali jego opowieści o walce z dziesięcioma olbrzymami.
5. Następnego dnia duchowny i cyrulik postanowili zamurować wejście do biblioteki, by szaleństwo Don Kichote nie postępowało. Kiedy obudził się, siostrzenica wyjaśniła, że czarnoksiężnik sprawił, że biblioteka zniknęła.
6. Don Kichote namówił Sanczo Pansę, by został jego giermkiem. Po kilku dniach wyruszyli w drogę. Starli się z podwodnikami, którzy obili kijami Rosynanta i powalili ich. Sanczo Pansa zawiózł swojego pana do karczmy, gdzie opatrzyła go żona oberżysty, jej córka i służąca Maritornes.
7. Nocą miała jeszcze drobna bójka, gdyż służka wpadła przypadkiem w ramiona Don Kichote, przez co rzucił się na niego zazdrosny mulnik. Jednak dowódca łuczników zakończył spór miedzy nimi. Don Kichote przygotował dla swojego giermka balsam przywracający siły, po którym Sanczo Pansa nie mógł ustać na nogach. Niezrażony tym posadził go na osła i odjechał. Oberżysta, który zażądał zapłaty za nocleg, doznał jedynie obrazy Don Kichote, który spokojnie odjechał. Ludzie pochwycili Pansę i trochę go pomęczyli, jednak po pewnym czasie puścili.
8. Don Kichote z Sanczo Pansą napotkali kondukt żałobny na swojej drodze. Kiedy rycerz nie usłyszał od nich odpowiedzi, trącił jednego z nich kopią i ten złamał nogę. Inni wtedy uciekli, wtedy Sanczo poinformował go że miał do czynienia z Rycerzem Posępnego Oblicza.
9. Pewnego dnia Don Kichote zobaczył mężczyznę, który jak mu się zdawało, miał hełm Mambrina. Kiedy ruszył na niego z kopią, ten uciekł, zostawiając swój hełm czyli miskę chroniącą go przed deszczem. Don Kichote czym prędzej go założył, wzbudzając śmiech Sancho Pansy.
10. Don Kichote napotkał następnie grupę galerników prowadzoną przez strażników. Rycerz rozgonił wartowników i oswobodził skazańców, po czym kazał im iść do Dulcynei i opowiedzieć o swoich zasługach. Ci jednak powiedzieli, że muszą uciekać przed pościgiem a nie udawać się do jego wybranki i obrzucili rycerza kamieniami.
11. Po tym Don Kichote z Sancho Pansą ukryli się w górach Sierra Morena. Jednak w nocy, jeden z uwolnionych przestępców ukradł osła. Rycerz obiecał słudze, że odda mu trzy osiołki. Na samotnej górze Don Kichote postanowił odbyć pokutę i napisał list do ukochanej, który Sancho Pansa miał dostarczyć.
12. W drodze Sanczo Pansa napotkał przyjaciół Don Kichote, którzy go poszukiwali. Ruszyli w wskazanym kierunku i stwierdzili, że podstępem sprowadzą go do domu.
13. Kiedy Don Kichote odbywał pokutę, zza skał wyszła Dorota przebrana w kosztowną suknię, która błagała rycerza, by pomógł odzyskać jej królestwo. Don Kichote oczywiście zgodził się na to.
14. Don Kichote wraz z Dorotą i proboszczem ruszyli pokonać olbrzyma. W karczmie, w której spali, rycerz rozwalił bukłaki z winem i proboszcz przekonał go, że w ten sposób zabił olbrzyma.
15. Proboszcz z cyrulikiem i Dorotą postanowili odwieźć Don Kichote w klatce na wozie. Rycerz nie był z tego zadowolony i mówił swojemu giermkowi, że powinni spróbować ucieczki. Kiedy Don Kichote zobaczył pokutników niosących święty obraz przysłonięty kirem, był przekonany, że prowadzą piękną niewiastę. Po poniesionej klęsce, dobrowolnie pojechał do domu.