Halina Rudnicka to polska pisarka i poetka, jej najważniejsze utwory to „Uczniowie Spartakusa”, „Chłopcy ze Starówki” i „Polną ścieżką”. Jej zainteresowanie antykiem przełożyło się na takie utwory jak „Król Agis”, „Syn Heraklesa”, „Heros w okowach” oraz „Uczniowie Spartakusa”. Za powieść „Uczniowie Spartakusa”, wydaną w 1951 roku, otrzymała nagrodę Orle Pióro oraz nagrodę Prezesa Rady Ministrów.

Streszczenie wydarzeń w lekturze

1. Trzynastoletni chłopiec Kalias zostaje porwany wraz z matką Arsinoe i trafiają na targ niewolników. Mimo, że są z dobrze sytuowanej rodziny, nie udaje się im uwolnić i zostają sprzedani. Matka trafia do bogatej rodziny w Rzymie, natomiast chłopiec zostaje sprzedany i trafia do vicillusa Kwintusa Waryniusza.

2. Trafia on do tricliniarchy, gdzie uczy się odpowiednio zachowywać. Wraz z innymi uczniami słucha lekcji i zostaje przyuczony do swoich nowych obowiązków. Z Delicjuszem jest w nieprzyjaznych stosunkach, za to zdobywa przyjaźń Efebusa.

3. Kalias jest przed swoim pierwszym wyzwaniem jako niewolnik i ma obsługiwać gości podczas uczty u Waryniusza. Każdy z gości ma swojego własnego niewolnika, Kalias ma usługiwać Markowi. Jednak podczas uczty przez nieuwagę rozlewa na niego wino. Zostaje więc skazany na karę pasienia świń.

4. Kalias od tej pory pasie świnie i zarazem opiekuje się starym pasterzem, który umiera. Kiedy pasterz umiera a świnie zaczynają chorować, Kalias podejmuje decyzję o ucieczce. Ucieka więc od swojego właściciela z psem Bubo.

5. Kalias rusza w kierunku Kapui. Jednak droga nie jest łatwa, w jej czasie zaznaje głodu i pragnienia. Kiedy spotyka rodzinę wieśniaków, jest zmuszony pozbyć się psa. Idzie więc dalej sam. Podczas burzy błądzi i ulega wypadkowi, w wyniku którego spada w przepaść. Leżącego i rannego Kaliasa znajduje Spartakus i Solion.

6. Niewolnicy zajmują się Kaliasem, dają schronienie, karmią i leczą. Jednocześnie oprowadzają i mówią o swoim zajęciu. Kaliasowi podoba się nowe miejsce, podziwia Spartakusa i zaprzyjaźnia się z Kastorem i Polluksem. Również chce zostać prawdziwym gladiatorem, musi jednak dużo ćwiczyć.

7. Podczas święta Ludi Florales są pokazy gladiatorów, w których Kalias również bierze udział. Jednak pod wodzą Spartakusa gladiatorzy się buntują i uciekają. Uciekając, wspinają się na wulkan Wezewiusz i tam postanawiają czekać. Niestety Kastor i Polluks zaginęli i nikt nie wie, co się z nimi stało. W tym czasie armia rzymska rozkłada obóz pod Wezewiuszem i czeka, aż gladiatorzy umrą z pragnienia.

8. Na szczęście Kalias odnajduje wodę i gladiatorzy mogą się posilić. Również Kastor i Polluks zostają odnalezieni i wszyscy przygotowują się do starcia z armią rzymską.

9. Gladiatorzy wygrywają bitwę i część żołnierzy i dowódców przechodzi na ich stronę.  Spartakus wraz z dowódcami ćwiczą żołnierzy w walce. Wśród gladiatorów coraz silniejsze jest pragnienie wolności i sprawiedliwości. Sam Kalias również angażuje się we wszelkie działania, jednocześnie tęskni za swoją matką.

10. Tymczasem w Rzymie armia przygotowuje się do walki z buntownikami. Rozpoczyna się wielka bitwa, po jednej stronie stoi Furius wraz z armią rzymską, po drugiej Spartakus w gladiatorami. W trakcie potyczki Spartakus pokonuje Furiusa i gladiatorzy wygrywają starcie.

11. Spartakus podejmuje decyzję, by zachować przy życiu Furiusza. Tymczasem na gladiatorów zostaje nasłana armia Cossinusa, jednak go gladiatorzy również pokonują. Jego żołnierze uciekają a on sam zostaje za karę ukrzyżowany.

12. Kastor, Polluks i Kalias ruszają na zwiady. Pewien staruszek wskazuje im drogi do Neapolu. Jednak w drodze powrotnej zostają schwytani przez legionistów i wzięci do niewoli. Kastorowi udaje się uciec, jednak Polluks i Kalias są przetrzymywani w rzymskim obozie. Obaj są torturowani i oczekują na ratunek.

13. W końcu udaje im się uciec dzięki wydrążeniu w pieczarze dziury za pomocą noża. Dołączają więc do gladiatorów i staczają kolejną bitwę z armią rzymską, podczas której Kalias rani Marka. Gladiatorzy odnoszą kolejne zwycięstwo.

14. Gladiatorzy są już pod Rzymem, w międzyczasie udaje się uratować matkę Kaliasa i dziewczynkę Sarę. Niestety od armii Spartakusa odłącza się Kriksos ze swoim oddziałem. Spartakus ze swoją armią decydują się ruszyć w Alpy i Kalias musi pożegnać się ze swoją matką i Sarą. Kriksos ginie i zostaje mu i jego oddziałowi wyprawiony pogrzeb.

15. Rzymianie próbują zgasić zapały chłopów, którzy coraz częściej się buntują. Krassus wysyła swojego sługę Paralosa ze specjalną misją. Helena ma podać Spartakusowi wino od niego. Jednak jest to trucizna, co wykrywa Kalias i ostrzega Spartakusa.

16. Armia Spartakusa podbija Sycylię i zakłada tam miasto Thurię. Mieszkańcy proszą go, by został i rządził nimi. Spartakus kupuje od piratów broń i statki. Wraz z nimi na zwiady zostają wysłani Kalias, Kastor, Polluks i Solion. Jednak podczas zwiadów korsarze zdradzają ich i podają wino usypiające. Zostają oni uwięzieni, na szczęście miejscowi niewolnicy ratują ich i wracają oni do obozu łodzią rybacką.

17. Gladiatorzy staczają bitwę morską z Rzymianami, podczas której zostaje uwolniony Kastor. Za zdradę zostaje jednak ukrzyżowany Milon.

18. Nadchodzi zima, dla gladiatorów jest to ciężki czas, gdyż brak im ciepłych schronień i jedzenia. Wielu z gladiatorów ginie.

19. Gladiatorzy przygotowują się do ostatecznej bitwy. Kobiety i dzieci zostają wysłane do Aten. Kalias zamierza walczyć u boku Spartakusa. Początkowo gladiatorzy triumfują, jednak ich opór zostaje złamany przez armię rzymską. Spartakus decyduje się wycofać, jednak podczas tego manewru zostaje ugodzony strzałami. Osłania swoim ciałem Kaliasa. Niestety dowódca żyje i powstanie zostaje zakończone.

20. Solionowi udaje się załatwić powrót Kaliasowi do ojczystych Aten. Gladiatorzy wspominają Spartakusa, jego męstwo i odwagę.