Dante Alighieri był włoskim poetą, filozofem i politykiem, który żył w latach 1265-1321. Jego najsłynniejszym dziełem i jednym z najsłynniejszych przykładów literatury średniowiecznej jest „Boska komedia”. Dante Alighieri pisał poezję zarówno po łacinie, jak i włosku, wśród jego pozostałych utworów są takie dzieła jak „Biesiada”, „Kwiat” czy „Monarchia”.
Opracowanie lektury – najważniejsze informacje o „Boskiej Komedii”
– Poemat został napisany w latach 1308-1321 i przedstawia wędrówkę poety przez zaświaty – Piekło, Czyściec i Raj.
– Motyw wędrówki przez zaświaty pojawia się u Wergiliusza w „Eneidzie”, utwór ten był bezpośrednią inspiracją dla Dantego.
– „Boska Komedia” jest uznawana za syntezę średniowiecznej myśli filozoficznej, historycznej i teologicznej.
– W utworze poeta składa hołd swojej ukochanej Betryczce, która pojawia się w części Niebo, przez które przeprowadza poetę.
– Utwór ma wymiar moralistyczno-religijny, Dante odstrasza ludzi od grzechu poprzez wizje okropnych kar w Piekle.
– Podróż poety przez zaświaty zaczyna się w Wielki Piątek roku 1300. Dantego kolejno oprowadza Wergiliusz, symbol rozumu, ukochana Dantego Beatryczce, która symbolizuje miłość i święty Bernard z Clairvaux, która doprowadza go przed oblicze Boga.
Streszczenie lektury
Piekło
Dante rozpoczyna swoją wędrówkę w Wielki Piątek w wieku 33 lat. Poeta znalazł się w ciemnym, gęstym lesie, który był alegorią świata pogrążonego w grzechu. Dante odczuwa lęk, jednak dostrzega w oddali wzgórze, a nad nim Słońce czyli Boga. Podczas wejścia na wzgórze drogę zastępują mu trzy zwierzęta: Pantera czyli alegoria zmysłowości, Lew, który symbolizuje pychę oraz Wilczyca, która reprezentuje chciwość. Dante boi się zwierząt i niemal spada w przepaść. Na ratunek przybywa do niego Wergiliusz, poeta rzymski. Wergiliusz mówi Dantemu, że wkrótce nadejdzie Chart, który przepędzi Wilczycę do Piekła. Chart może symbolizować Chrystusa, który przyjdzie podczas Sądu Ostatecznego. Wergiliusz postanawia oprowadzić Dantego po Piekle i Czyśćcu.
Dante dowiaduje się, że to Betryczce poprosiła Wergiliusza o oprowadzenie poety po zaświatach. Ukochana przebywa obecnie w Niebie i tam się spotkają. Nad poetą będzie sprawować opiekę Bóg podczas jego wędrówki. Dante z Wergiliuszem docierają do bram Piekieł, w którym grzeszne dusze ludzkie doznają utrapienia. Piekło zostało stworzone przez Boga, Syna Bożego i Ducha Świętego i jest wyrazem sprawiedliwości Boga. Piekło składa się z dziewięciu kręgów. Pierwszym z nich jest Limbo, które jest strzeżone przez Charona. W pierwszych pięciu kręgach znajdują się ludzie, którzy popełniali grzechy wynikające ze słabej woli. W drugim kręgu strzeżonym przez Minosa są ci, którzy zgrzeszyli zmysłowo. W trzecim kręgu, który strzeże Cerber, są żarłocy i opilcy. Czwarty krąg, pilnowany przez Plutona, zamieszkiwany jest przez skąpców i rozrzutne osoby. Z kolei w piątym kręgu są osoby gniewne, których strzeże Flegiasz. Następne kręgi wchodzą w część Dolnego Piekła, w której znajdują się zatwardziali grzesznicy. W szóstym kręgu są heretycy, a w VII kręgu osoby gwałtowne. Ósmy krąg to tzw. Złe Doły, zamieszkiwany jest przez uwodzicieli, pochlebców, świętokupców, wróżbitów, oszustów, obłudników, złoczyńców, fałszywych doradców, szerzycieli waśni i fałszerzy. W ostatnim, dziewiątym kręgu, znajdują się zdrajcy – Lucyfer, Judasz oraz Brutus i Kasjusz (zdrajcy Cezara).
Dante i Wergiliusz zostają przewiezieni łodzią przez Charona przez rzekę Acheront i docierają do Przedpiekła czyli Limbo. Są tu dusze szlachetne, które żyły przed Chrystusem, więc nie mogły być zbawione. Wśród mieszkańców Limbo znajdują się poeci, myśliciele starożytni oraz postacie mitologiczne ( m.in. Homer, Horacy, Owidiusz, Hektor, Elektra, Eneasz). Nie mogą oni oglądać oblicza Boga, dlatego w kręgu tym panuje atmosfera smutku.
W drugim kręgu są osoby, które zgrzeszyły grzeszną miłością, Dante spotyka tam Francesce de Rimini, która zakochała się w bracie swojego męża Paolo Malatesta. W kręgu tym znajdują się również postaci historyczne i mitologiczne: Tristan, Parys, Helena trojańska, Kleopatra. W trzecim kręgu znajdują się osoby grzeszące łakomstwem. Są one kąsane przez Cerbera, zalewane deszczem oraz grzęzną w błocie. Dante spotyka tam mieszkańca Florencji, Ciacco.W kolejnym kręgu piekła są osoby, które źle dysponowały dobrami materialnymi, są tu więc skąpcy i rozrzutni. Szósty krąg jest ogrodzony murem od poprzednich, znajdują się tu heretycy, których groby płoną.
Wergiliusz z Dante zmierzają do ostatniego kręgu piekła, który dzieli się na cztery części. W pierwszym (Kaina) są zdrajcy osób bliskich, w drugim (Antenorze) są zdrajcy kraju, w kolejnej części (zwanej Tolomea) są te osoby, które nadużyły zaufania innych. Ostatnia z części (Giudecca) to miejsce przebywania Lucyfera, zdrajcy Boga. Ma on trzy paszcze, w których znajdują się Judasz, Brutus i Kasjusz. Wergiliusz i Dante opuszczają Piekło i zmierzają do Czyśćca.
Czyściec
Miejsce to znajduje się na drugiej półkuli ziemskiej i ma kształt góry – piramidy. Powstała ona, kiedy Lucyfer spadał z nieba i wypchnął ku górze tą skałę. Czyściec, podobnie jak Piekło, składa się z dziewięciu części. Znajduje się tu wstęp do Czyśćca, siedem rejonów dla grzeszników czyniących pokutę (grzeszących pychą, zazdrością, gniewem, lenistwem, chciwością, rozrzutnością, nieumiarkowaniem w jedzeniu i piciu i zmysłowością). Na szczycie góry znajduje Raj Ziemski. W Czyśćcu panuje nastrój nadziei i oczekiwania na zbawienie.
Niebo
U progu Nieba Dante spotyka swoja ukochaną, Beatryczce. W tym momencie Wergiliusz uznaje, że jego rola się skończyła i odchodzi. Niebo składa się z dziewięciu niebios. Poszczególne sfery nieba to Księżyc, Merkury, Wenus, Słońce, Mars, Jowisz, Saturn, Niebo dziewiąte i niebo krystaliczne (Empireum). W ostatniej części Nieba Beatryczce opuszcza Dantego i jego przewodnikiem staje się św. Bernard z Clairvaux. Poeta z nim dociera przed oblicze Boga, którego największym przymiotem jest miłość.