W listach kochankowie mówią o swoich uczuciach. Jest to jednak nieszczęśliwa miłość, gdyż Julia jest zmuszona do małżeństwa z bogatym baronem de Wolmar. W takiej sytuacji Julia i Saint-Preux próbują walczyć ze swoimi uczuciami, zakazują sobie, że nie będą się ze sobą spotykać, choć bardzo za sobą tęsknią.
Powieść Rousseau nawiązuje do średniowiecznej historii filozofa Abelarda i jego uczennicy Heloizy. „Nowa Heloiza” jest nie tylko opowieścią o nieszczęśliwej miłości, ale również krytyką społeczeństwa klasowego. Rousseau krytykuje różnice społeczne, które są powodem nieszczęścia dwójki osób. Tym samym daje pierwszeństwo prawa serca nad konwenansem towarzyskim.