Krzysztof Kamil Baczyński należy do poetów z pokolenia Kolumbów, literatów których okres młodości zalicza się na II wojną światową. Czas ten odcisnął piętno na ich twórczości, poprzez doświadczenia wojny ukazywali uniwersalistyczne prawdy o człowieku, jego życiu oraz śmierci. Wśród pokolenia Kolumbów można wymienić Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Tadeusza Różewicza, Tadeusza Borowskiego czy Józefa Hen. K.K. Baczyński walczył w Szarych Szeregach i zginął podczas powstania warszawskiego. W okresie okupacji niemieckiej wydał cztery tomiki poezji. Obok utworów katastroficznych pisał również wiersze nawiązujące do mitycznej arkadii. Jego najbardziej znane utwory to „Elegia o [chłopcu polskim]”, „Pokolenie”, „Biała magia” czy „Ten czas”.
Wybrane utwory Krzysztofa Kamila Baczyńskiego – opracowanie oraz interpretacja
Przypowieść
Poeta odwołuje się do stworzenia świata i człowieka przedstawionego w Biblii. Baczyński opisuje jak powstała ziemia, pojawiają się na niej zwierzęta, ptaki, niebo, morze i w końcu człowiek. Jednak w wierszu akt powstania świata i samego Boga różni się od swojego pierwowzoru. Baczyński przedstawia świat jako niestabilny, który ciągle się przemienia, natomiast Bóg jakby przez sen, na wpół świadomie dokonuje aktu stworzenia świata. Człowiek natomiast powstaje z mieszaniny żywiołów: powietrza, ognia i ziemi w czasie, kiedy Bóg śpi. Przez to, że Bóg nie sprawował kontroli nad powstaniem człowieka, istota ta jest pełna sprzeczności i okrucieństwa. Na taki obraz człowieka miała niewątpliwie wpływ II wojna światowa i obserwacje poety na temat okrucieństwa ludzi oraz codzienności wojennej składającej się z ognia i śmierci.
Modlitwa do Bogarodzicy
Podmiotem lirycznym w utworze są żołnierze, którzy szykują się do walki. Podmiot prosi Marię, by opiekowała się żołnierzami podczas wypraw wojennych, podobnie jak to robiła wcześniej. Narrator wspomina, że Maria jest ważna dla ludzi gdyż dzięki niej Syn Boży mógł zbawić ludzkość, dlatego teraz oni ją proszę o oczyszczenie sumienia oraz pieczę nad żołnierzami. W przedostatniej zwrotce poeta zwraca się do Marii, by nauczyła matki żołnierzy pogodzić się ze śmiercią dzieci, tak jak ona to zrobiła. Ostatnia zwrotka jest prośbą do Marii, by dała im siłę i wspierała ich na polu bitwy w walce o ojczyznę.
Pokolenie
Wiersz opowiada o pokoleniu poety, czyli młodych ludzi przeżywających młodość w czasie wojny. Przez te doświadczenia musieli oni szybko dorosnąć i nauczyć się obcować ze śmiercią, która powinna na nich czekać jeszcze kilkadziesiąt lat. Podmiot liryczny wypowiada się w imieniu swojego pokolenia, którego życie toczy się pośród wojny i jej okrucieństwa. Poeta poprzez pytanie retoryczne „Czegoś ty jeszcze?” wyraża bunt wobec tego stanu rzeczy. Jednak mimo to stara się zachować męstwo i dzielnie walczyć. W wierszu możemy natknąć się na takie środki stylistyczne jak metafory, pytania retoryczne i porównania.