Tadeusz Gajcy żył w latach 1922-1944, był żołnierzem Armii Krajowej oraz poetą czasu II wojny światowej. Walczył w powstaniu powstaniu warszawskim, podczas którego zginął. Pisał on wprost o brutalnej rzeczywistości wojennej, ukazując apokaliptyczne wizje, których był świadkiem .
Opracowanie wybranych wierszy Tadeusza Gajcy
Wczorajszemu
Wiersz rozpoczyna się monologiem podmiotu lirycznego, który stopniowo przechodzi w dialog między tą samą osobą z dnia wczorajszego i tej, która żyje obecnie. Wczorajsza postać opowiada o czasie sprzed wojny, kiedy niebo było pogodne, ludzie zachwycali się przyrodą i nikt nie oczekiwał katastrofy. Jednak wojna przyszła nagle i nieoczekiwanie, ludziom zdawało się, że znaleźli się w sennym koszmarze. Podmiot opowiada, że ludzie wierzyli że zmysły ich zawodzą i niedługo te wydarzenia okażą się fikcją. Poeta wysuwa refleksję, że ciężko będzie mówić o bohaterstwie w czasie wojny, gdyż jest ona zbyt nieludzka i okrutna. Pierwsza strofa charakteryzuje się podniosłym nastrojem, kolejne jednak wnoszą niepokój, przedstawiając obrazy wojenne. Cztery ostatnie zwrotki są wspomnieniami okresu sprzed wojny, które są porównywane i wplatane w wojenną rzeczywistość.
Do potomnego
Wiersz jest skierowany do przyszłych pokoleń powojennych i stanowi niejako testament poety. Podmiot liryczny w swoim monologu przedstawia swoją młodość, w czasie której musiał doświadczać wojny, podczas której panował wszechobecny strach, lęk i rozpacz. Opowiada o tym, jak dni upływały i podczas nich widział, jak coraz więcej ludzi umiera. Wspomina, że w tym czasie nie było czasu i miejsca na miłość. Następnie podmiot liryczny porównuje siebie do osoby z przyszłego pokolenia, w podobnym jak on wieku, która również będzie zakochana i która będzie dopiero uczyć się życia. Poeta w wierszu zastanawia się również, jak przyszłe pokolenia ocenią ich pokolenie, ich walkę w powstaniu i marzenie o niepodległej Polsce.