Streszczenie lektury „Katarynka”
1. Poznajemy historię pana Tomasza, starszego, dystyngowanego pana, adwokata, który cieszy się wysoką pozycją społeczną. Jest miłośnikiem muzyki i mecenasem sztuki, choć miał powodzenie u kobiet, nigdy się nie ożenił. Pan Tomasz ze sporą niechęcią odnosił się do kataryniarzy i opłacał stróżów, by nie wpuszczali grajków na podwórze kamienicy, w której mieszkał.
2. Pan Tomasz zauważa w oknie w mieszkaniu naprzeciwko dziewczynkę, która zachowuje się dość nietypowo. Dopiero po pewnym sprawie zdaje sobie sprawę, że dziewczynka jest niewidoma. Zasmuca go tragedia dziecka.
3. Dziewczynka zapadła na chorobę, w wyniku której straciła wzrok. Lekarze nie potrafili zdiagnozować choroby i nie wiadomo czy dziewczynka nie mogłaby być wyleczona.
4. W pewnym momencie pan Tomasz słyszy, że na podwórze wszedł kataryniarz. Już miał przegonić nachalnego grajka, gdy zobaczył jaką wywołuje to wesołość niewidomej dziewczynki.
5. Od tego momentu każe dozorcy codziennie zapraszać kataryniarza na podwórko, szuka okulistów i wychodzi z mieszkania.
Najważniejsze informacje o lekturze
– Nowela powstała w 1881 roku i jest jednym z bardziej znanych utworów Bolesława Prusa.
– Katarynka to przedmiot, który w noweli wiąże się z przebiegiem akcji. Spaja wydarzenia i wpływa na los bohaterów („teoria sokoła” autorstwa P.Heysa).
– Pan Tomasz to główny bohater. Jest on staroświeckim, starszym kawalerem. Jako emerytowany adwokat zajmuje wysoką pozycję społeczną i cieszy się dobrym statusem materialnym. Jego życie jest uporządkowane, pełne codziennych, niezmiennych nawyków. Pan Tomasz ceni sobie wysoką sztukę i jest prawdziwym znawcą muzyki. Z tego też powodu nie cierpi kataryniarzy, których muzyka napawa go wstrętem. Pana Tomasza cechuje wrażliwość na krzywdę ludzką, dowiadując się o kalectwie dziewczynki stara się jej pomóc i dać nieco radości.
– W noweli poznajemy też inną bohaterkę – niewidomą dziewczynkę. Wydaje się ona ciekawa świata, jednak jest melancholijna i zasmucona. Jej matka cierpi z powodu kalectwa córki i ma nadzieję że jest to stan przejściowy i córka odzyska wzrok. Dziewczynka stara się odkrywać świat na nowo za pomocą innych zmysłów. Po przeprowadzce do kamienicy, jej przestrzeń się zawęziła, nad czym dziewczynka bardzo ubolewa. Dlatego tak się cieszy, kiedy słyszy nowe dźwięki katarynki na podwórzu.
– W kilku nowelach Prus pokazał krzywdę najmłodszych („Antek”, „Grzeszne dzieciństwo”, „Katarynka”). W „Katarynce” pokazuje los kalekiego dziecka, które cierpi z powodu choroby i samotności z niej wynikającej.
– „Katarynka” nie jest typową nowelą, gdyż przełamuje konwencję jednowątkowej akcji poprzez przedstawienie kilku faktów z życia pana Tomasza.