Streszczenie lektury „Świętoszek” Moliera

Komedia Moliera „Świętoszek” powstała w 1661 roku, natomiast na deskach teatru wystawiona była w 1664. Utwór zyskał rozgłos dzięki skandalowi jaki wywołał tym, że
 ośmieszył hipokryzję religijną. Głównym bohaterem jest Tartuffe, człowiek który udaje osobę religijną i pobożną, jednocześnie wykorzystuje i okłamuje innych ludzi. Ofiarą jego intrygi jest Orgon, który przepisuje na niego cały majątek. Molier w tym utworze inspirował się antycznymi komediami greckimi – zdemaskowanie Tartuffe jest momentem katharsis dla widza. Molier zastosował również zasadę trzech jedności – czasu, miejsca oraz akcji. 

Streszczenie fabuły „Świętoszka”

1. Pani Pernelle wchodzi do domu syna, jest ona oburzona zachowaniem rodziny i służących i uważa, że wszyscy ją lekceważą. Zarzuca im też, że mają negatywne podejście do Tarfuffe’a, który jest takim pobożnym człowiekiem.

2. Kleant i Doryna rozmawiają o tym, że Tartuffe’a omotał Orgona i panią Pernelle. Oni uważają go za obłudnika, który ma za dużo do powiedzenia w domu.

3. Damis prosi Kleanta, by wsparł go u Orgona w sprawie małżeństwa jego siostry Marianny i Walerego.

4. Pokojówka Doryna rozmawia z Orgonem, co się działo w czasie jego nieobecności. Choć służąca opowiada o chorobie Elmiry, Orgona bardziej interesuje co się działo u Tartuffe’a.

5. Kleant rozmawia ze swoim szwagrem Orgonem o dziwnych stosunkach w domu wynikających z obecności Tartuffe. Ten mu odpowiada, że cieszy się z obecności Tartuffe, gdyż jest to zacna i święta osoba. Opowiada mu, że poznał Tartuffe w świątyni, gdzie ten umartwiał się, leżąc krzyżem przed ołtarzem. Orgon zaprosił go pod swój dach, by był strażnikiem honoru w jego domu.

6. Orgon woli, by jego córka zamiast Walerego poślubiła Tartuffe’a. Mówi o tym córce, jednak wtedy wtrąca się Doryna, która kpi z Tartuffe’a i przestrzega przed małżeństwem z przymusu. Orgon wścieka się na nią, jednak ta ucieka przed nim. Doryna wypomina potem Mariannie, że nie sprzeciwiła się ojcu. Ta jednak obawia się być nieposłuszna rodzicom, choć za nic nie chce poślubiać Tartuffe’a.

7. Walery zasłyszał o planach Orgona wobec Marianny i wypytuje ukochaną, co o tym myśli. Dumna dziewczyna udaje, że się waha, przez co kochankowie zaczynają się kłócić. Dopiero Doryna uspakaja młodych i godzi ich ze sobą.

8. Damis chce zwrócić się do Elmiry, by poradziła coś w sprawie Tartuffe’a i Marianny. Damis podsłuchuje ich rozmowę. Tartuffe’a flirtuje z Elmirą, choć ona próbuje zachować dystans. W końcu Świętoszek wyznaje swoje uczucie do niej i namawia do zdrady, Elmira obiecuje zachować jego obietnicę, jeśli zrezygnuje z zamiaru poślubienia Marianny.

9. Damis chce zdemaskować Tartuffe’a a Elmira pragnie go powstrzymać. Damis jednak opowiada wszystko Orgonowi, wtedy Tartuffe nazywa się nędznikiem i udaje pokorę. Pan domu jest ujęty tą postawą i zwraca swój gniew wobec syna, którego wypędza z domu. Rozkazuje też wydać Mariannę za Świętoszka jeszcze tego samego dnia.

10. Tartuffe’a chce wspaniałomyślnie przebaczyć Damisowi i mówi, że chce oddalić się z domu, by nie budzić podejrzeń o jego związek z Elmirą. Orgon uznaje to za jego dowód niewinności i zapisuje mu swój majątek.

11. Kleant namawia Tartuffe’a, by namówił Orgona do pogodzenia się z synem. Pyta go także, dlaczego przyjął pieniądze należące się Damisowi, na co Świętoszek daje wymijającą odpowiedź i odchodzi.

12. Marianna błaga ojca, by nie zmuszał jej do poślubienia Tartuffe’a. Mówi, że woli wstąpić do klasztoru. Dziewczynę popiera Kleant, Doryna i Elmira. Żona proponuje Orgonowi, że udowodni przewrotność świętoszka.

13. Orgon ukrywa się pod stołem, a Elmira czeka na Świętoszka. W końcu Tartuffe przychodzi i Elmira zaczyna kierować tak rozmową, by ten wyjawił swoje prawdziwe uczucia. Tartuffe początkowo jest nieufny, jednak po chwili zaczyna czynić dwuznaczne propozycje żonie Orgona. Dopiero kiedy Świętoszek mówi, że Orgona można wodzić za nos i nikt się nie dowie o ich romansie, pan domu wychodzi spod stołu. Kiedy Orgon nakrywa go, jak obejmuje jego żonę, wypędza Świętoszka ze swojego domu.

14. Okazuje się jednak, że Orgon podarował Świętoszkowi dom a także że wcześniej przekazał Tartuffe’owi szkatułkę z obciążającymi go dokumentami. Zrozpaczony Orgon mówi, że już nigdy nie zaufa ludziom.

15. Pani Pernelle nie może uwierzyć w winę Świętoszka, mówiąc że same słowa i zaloty do Elmiry ciągle nie są dowodem jego zdrady. Jednak pod wodzą Damisa wszyscy się zastanawiają, jak odwieść Świętoszka od zemsty. Wkrótce przychodzi do nich zawiadomienie, że mają czas do jutra na opuszczenie domu, który należy teraz do Świętoszka. Walery przybywa i mówi, że Tartuffe doniósł władzom o dokumentach Orgona, które są dowodem jego kontaktów z człowiekiem oskarżonym o zdradę stanu.

16. Kiedy po Orgona przybywa straż, okazuje się że to Tartuffe zostaje aresztowany, gdyż książę rozpoznał w nim poszukiwanego przestępcę. Książę miał dług wdzięczności wobec Orgona, unieważnia więc akt darowizny i uniewinnia go.

17. Tartuffe trafia do więzienia a Orgon obiecuje Waleremu rękę Marianny.