W powieści przedstawiono moskiewską rzeczywistość, która była pełna układów, donosicielstwa i szpiegomanii. Przykładem funkcjonowania tamtejszych instytucji i stosunków społecznych jest Massolit, któremu przewodzi Berlioz. Woland, który jest diabłem, oburza się na niektóre zachowania ludzi np. oszustwa bufetowego w teatrze i tym samym jest on przedstawiany jako bardziej uczciwy i porządny od przeciętnego obywatela Moskwy. Autor pokazuje również, jak ludzie są zniewoleni przez władzę totalitarną, która pozbawiła swoich obywateli więzi społecznych, solidarności, koleżeństwa, odruchu uczynności i przede wszystkim wolności. Bułhakow był pesymistą i nie wierzył w przemianę, wyzwoleniem mogła być dopiero śmierć i przejście do innego świata.
Mistrz i Małgorzata to także opowieść o autorze, literaturze oraz stosunku pisarza do swojego dzieła. Bułhakow pokazuje, jak literaci byli piętnowani i cenzurowani, kiedy nie tworzyli dzieł zgodnie z wolą władzy i linią partii komunistycznej. Odmowa wydania powieści Mistrza okazuje się być dla niego zgubna i doprowadza go do choroby. Jednak jego postać, mimo że jest on pacjentem szpitala psychiatrycznego, nie jest ukazana jako szalona. Wprost przeciwnie, Mistrz jest prawdziwym artystą, dla którego najwyższą wartością jest literatura i jego dzieło życia. Jest on stawiany w opozycji do innych literatów, którzy tworzą pod publikę i zajmują ich jedynie sprawy przyziemne.
Bohaterowie powieści
Mistrz – pisarz, historyk i tłumacz. Zna pięć języków, napisał opowieść o Poncjuszu Piłacie. Po napisaniu swojej powieści traci chęć do życia i udaje się do szpitala psychiatrycznego.
Małgorzata Nikołajewna – trzydziestoletnia kobieta, żona wybitnego specjalisty, do szaleństwa zakochana w Mistrzu. Próbuje wydobyć Mistrza z kliniki i w tym celu nawiązuje współpracę z Wolandem i jego świtą.
Woland – jeden z diabłów, który przybył do Moskwy, aby wydać Wiosenny bal pełni księżyca. Woland ma postać eleganckiego mężczyzny w średnim wieku, a ludziom przedstawia się jako profesor czarnej magii i specjalista odczytywania rękopisów Gerberta z Aurillac z X wieku.
Behemot– jest również wysłannikiem piekieł, zastępcą Wolanda. Przybiera postać wielkiego, czarnego kota lub człowieka o kociej twarzy.
Korowiow (Fagot) – jeden z diabłów, który ma postać wysokiego, chudego mężczyzny, ubranego w kraciastą marynarkę. Podaje się on za byłego regenta chóru cerkiewnego bądź tłumacza. Służąc Wolandowi, wypełnia swoją pokutę.
Asasello – diabeł, który ma postać osiłka z rudymi włosami, bielmem na oku i wystającym kłem. Jest on również wybornym mordercą i demonem pustyń.
Hella – wampirzyca i wiedźma o zielonych oczach i rudych włosach.
Iwan Nikołajewicz Ponyriow (o pseudonimie Bezdomny) – poeta i świadek śmierci Berlioza. Po tym wydarzeniu trafia do szpitala psychiatrycznego z podejrzeniem schizofrenii i tam spotyka Mistrza.
Michaił Aleksandrowicz Berlioz – pisarz, sekretarz generalny Massolitu i redaktor miesięcznika literackiego. Ginie pod kołami tramwaju, po pośliźnięciu się o wylany olej.
Nikanor Iwanowicz Bosy – prezes spółdzielni mieszkaniowej, który po donosie złożonym przez Korowiowa zostaje aresztowany za nielegalne posiadanie waluty.
Natasza Prokofiewna – pokojówka Małgorzaty, która potem zostaje wiedźmą.
Stiepan (Stiopa) Bogdanowicz Lichodiejew – dyrektor teatru artystycznego Varietes, którego Woland przenosi do Jałty.
Streszczenie lektury „Mistrz i Małgorzata”
1. Na Patriarszych Prudach w Moskwie spotkał się Berlioz z poetą Iwanem Ponyriowem. Rozmawiali oni o poemacie o Jezusie, który napisał poeta. Bezdomny przedstawił Jezusa w najgorszym świetle, ale Berlioz wolałby, żeby poemat dowodził, że Jezus nie istniał. Wtedy do ich rozmowy dołączył się nieznajomy, który mówił że Jezus i Bóg istniał i przedstawił pięć dowodów na istnienie Boga św. Tomasza oraz dowód Kanta. Tajemniczy nieznajomy przepowiada Berliozowi, że dzisiaj zginie z rąk kobiety, gdyż Annuszka rozlała olej. Nieznajomy mówi, że jest cudzoziemcem i profesorem czarnej magii. Następnie opowiada o Jezusie i Poncjuszu Piłacie.
2. Do Piłata zostaje przyprowadzony Jeszua, który jest skazany na śmierć. Jezus wypiera się tego, że chciał zburzyć świątynię jerozolimską. Zwala wszystko na Mateusza Lewitę, który chodzi za nim, zapisuje coś, czego nie powiedział i potem ludzie to powtarzają. Jezus domyślił się jednak myśli Piłata, co robi na prokuratorze wrażenie. Poncjusz chce go ułaskawić, jednak czytając akt oskarżenia, dowiedział się że Jezus mówi, że kiedyś nie będzie żadnej władzy. Jezus nie wypiera się tych słów i Piłat musi go skazać na śmierć. Piłat wstawia się za Jezusem u arcykapłana Kaifasza, jednak ten woli uwolnić Bar Rawana na Święto Paschy.
3. Profesor próbuje przekonać Berlioza i poetę do istnienia diabła i przedstawia dowód siódmy. Dowód dokonał się, kiedy Berlioz poślizgnął się na szynach i tramwaj ściął mu głowę.
4. Iwan Bezdomny siedział w szoku na ławce i słyszał rozmowę kobiet, które mówiły że Annuszka rozlała olej na szynach. Poeta zaczął kojarzyć przepowiednie profesora, które się sprawdziły. Zaczął gonić profesora, do którego dołączył wysoki mężczyzna w kraciastej marynarce i wielki kot na dwóch łapach. Jednak nie mógł ich złapać, kot wskoczył do tramwaju a profesor z mężczyzną gdzieś znikli. Poeta postanowił więc poszukać profesora w Gribojedowie, siedzibie Massolitu.
5. W Gribojedowie mieściła się restauracja, gdzie wpadł półnagi Iwan Bezdomny i mówił o spotkaniu z profesorem, jego przepowiedni i Poncjuszu Piłacie. Poeta wdał się w bójkę z jednym z gości, wtedy go obezwładniono i odesłano do szpitala psychiatrycznego.
6. Iwana do psychiatryka odprowadził poeta Riuchin. Na miejscu Iwan powiada lekarzowi o wydarzeniach na Patriarszych Prudach i chce dzwonić na milicję, by wysłano wozy opancerzone z karabinami maszynowymi, by złapać profesora. Bezdomny próbuje uciekać, jednak lekarz podaje mu zastrzyk na uspokojenie i podejrzewa schizofrenię.
7. Stiopa Lichodiejew, dyrektor teatru Varietes i współlokalor Berlioza, obudził się na kacu i zastał w mieszkaniu Wolanda. Ten mu się przedstawił i zapowiedział, że chce dać dziś występ w teatrze Varietes. Woland pokazał dyrektorowi kontrakt i Stiopa pomyślał, że wczoraj był tak pijany, że niczego nie pamięta. Jego dyrektor finansowy potwierdził dzisiejszy występ Maga. Dopiero po chwili Stiopa zauważył człowieka w kraciastej marynarce i wielkiego kota, który pił wódkę. Woland powiedział, że potrzebuje jego mieszkania i w tym samym momencie Stiopa znalazł się na Jałcie.
8. Iwan po przebudzeniu rozmawiał z doktorem i przekonywał go, że jest zdrowy. Jednak doktor Strawiński mówi, że jest on chory i musi on zostać w klinice.
9. Prezes spółdzielni mieszkaniowej, Nikanor Iwanowicz Bosy, od śmierci Berlioza miał mnóstwo telefonów i wizyt różnych osób. Większość z nich chciała mieszkanie po Berliozie, więc prezes udał się je obejrzeć. Zastał tam Korowiowa, który mówił, że Stiopa Lichodiejew wyjechał na Jałtę i zgodził się odstąpić mu mieszkanie. Prezes Bosy nagle znajduje list od Lichodiejewa i w biurze turystyki zagranicznej potwierdza wersję Korowiowa. Ten daje mu czynsz oraz 400 dolarów łapówki.
10. Po wyjściu prezesa, Korowiow dzwoni do agentów, że Bosy handluje walutą. Niedługo potem u prezesa zjawiają się agenci, którzy znajdują pieniądze i go aresztują.
11. Rimski, dyrektor finansowy i administrator Warionucha znajdują się w gabinecie Stiopy Lichodiejewa i próbują się z nim skontaktować. Wtedy dostają depeszę z Jałty, że na policji zgłosił się ktoś podający za Lichodiejewa a po chwili depeszę od samego Lichodiejewa, że przebywa on na Jałcie. Mężczyźni byli bardzo zdziwieni, gdyż kilka minut wcześniej dyrektor dzwonił ze swojego mieszkania w Moskwie. Stwierdzili po chwili, że pewnie zrobił sobie z nich kawał.
12. Warionucha miał zanieść depesze na milicję, jednak na ulicy zaatakował go wielki kot i rudy człowiek, którzy go pobili i zanieśli do mieszkania przy ulicy Sadowej. Tam mężczyzna zastał rudą, nagą kobietę, która zamierzała go pocałować, jednak wtedy Warionucha zemdlał.
13. Iwan Bezdomny próbuje napisać zawiadomienie na policję, jednak w jego głowie rozmawiają dwa głosy. Jeden z nich mówi mu, że trzeba schwytać mordercę Berlioza a drugi, że zachowuje sie on w sposób niezrównoważony.
14. W teatrze Varietes ma się odbyć pokaz czarnej magii, jednak Rimski jest zaniepokojony nieobecnością dyrektora Lichodiejewa i administratora Warionucha. Konferansjer zapowiedział występ Wolanda i powiedział, że pod koniec występu, technika sztuczek zostanie zdemaskowana, gdyż czarna magia przecież nie istnieje.
15. Na scenie pojawił się Woland, wtedy w kieszeniach widzów pojawiły się dziesięciorublowe banknoty i z sufitu pospadały kolejne pieniądze. W czasie występu Korowiowa denerwuje konferansjer i ktoś z widowni radzi, by mu odciąć głowę. Wtedy Behemot urywa mu głowę i po chwili przystawia na miejsce, w wyniku tego przerażony konferansjer schodzi ze sceny z ogromnym bólem głowy.
16. Korowiow otwiera na scenie magazyn dla pań i zaprasza je do zakładania pięknych stroi. Po chwili niepewności, kobiety ochoczo przebierają się w nowe stroje. Wtedy przewodniczący komisji akustycznej teatrów moskiewskich, Arkadiusz Siemplejarow, domaga się zdemaskowania tych tricków, na to Korowiow opowiada, że poprzedni wieczór spędził on u pewnej artystki, za co jego kuzynka zaczyna okładać go parasolką.
17. Po chwili zrobił się zamęt i zamieszanie z powodu wkroczenia milicji do teatru, jednak na scenie nikogo już nie było.
18. Iwan Bezdomny poznaje Nieznajomego w szpitalu psychiatrycznego. Ten o dziwo wysłuchuje go z uwagą, gdy ten opowiada co zdarzyło się na Patriarszych Prudach. Nieznajomy mówi, że rok temu wygrał los na loterii i postanowił poświęcić się pisarstwu. Kupił mieszkanie i napisał powieść o Poncjuszu Piłacie, która miała być dziełem jego życia. Zakochał się też w kobiecie, która niestety miała męża. Mistrz pracował nad powieścią, która wchłonęła także jego ukochaną. Kiedy Mistrz zakończył powieść, zaczął starania o jej wydanie. Jednak w redakcji powiedziano mu, że mają dość materiału i jego powieść nie zostanie wydana. W dodatku w prasie ukazały się artykuły Łatuńskiego i Mścisława Laurowicza, które ośmieszały jego powieść.
19. Po tych wydarzeniach, Mistrz podupadł na zdrowiu, jego ukochana radziła mu wyjechać nad Morze Czarne. Jednak Mistrz miał dość swojej powieści. Jego ukochana obiecała mu, że opuści męża i zaopiekuje się nim. Jednak kiedy ona wyszła, Mistrz spalił rękopis, potem ktoś zajął jego mieszkanie, przez co stał się on bezdomny i postanowił udać się do kliniki.
19. Tymczasem w teatrze Varietes nadal było zamieszanie. Magiczne suknie znikły i teraz przerażone kobiety chodziły w samej bieliźnie po ulicy a Rimski ciągle nie mógł znaleźć dyrektora ani administratora Warionucha. W końcu po wybiciu dwunastej Warionucha zjawił się u Rimskiego i opowiadał o ekscesach dyrektora Lichodiejewa. Rimski zauważył też, że Warionucha nie rzuca cienia, wtedy administrator czmychnął. Do pokoju weszła dziewczyna, której ciało ulegało rozkładowi. Wtedy zapiał kogut i kobieta z Wiaronuchem uciekli. Rimski popędził na dworzec i pojechał pociągiem do Leningradu.
20. Nikanor Iwanowicz Bosy również został umieszczony w szpitalu psychiatrycznym. Wypytywano go o walutę, jednak ten mówił, że to wina Korowiowa, który jest diabłem. Nikanor miał sen, że był w teatrze i podczas przedstawienia oskarżano go o posiadanie waluty. Tam aktor i członkowie widowni kazali mu oddać pieniądze. Nikanor obudził się i usłyszał płacz z sąsiednich sal, kiedy jęki się uspokoiły, Nikanor ponownie zasnął.
21. Jezusa ukrzyżowano z trzema innymi złoczyńcami. Centurion Marek Szczurza Śmierć pilnował porządku na miejscu kaźni. Niedaleko pod drzewem siedział Mateusz Lewita, próbował on zabić Jezusa, by oszczędzić mu cierpień, jednak nie udało mu się to i teraz rozpaczał z tego powodu. W końcu konającemu Jezusowi podano wody a następnie przebito jego włócznią serce. Po chwili zaczęło podać, żołnierze odeszli a Mateusz zdjął ciało Jezusa z krzyża.
22. Następnego dnia, wielu chętnych chciało kupić bilety na pokaz Wolanda w teatrze Varietes. Jednak dziś nie miało być przedstawienia, więc ludzie rozeszli się do domów. Tymczasem w gabinecie Rimskiego pojawiła się milicja, jednak okazało się, że nie ma żadnych dowodów na wczorajszy występ – ani umów księgowych, ani afiszów.
23. Łastoczkin jako księgowy teatru Varietes miał pojechać do Komisji Nadzoru Widowisk i Rozrywek Lżejszego Gatunku złożyć raport i wpłacić wczorajsze wpływy z kasy. Jednak na postoju taksówek nikt nie chciał go podwieźć, gdyż okazało się, że wczorajsze czerwońce poznikały lub zamieniły się w osę lub etykietkę z wody mineralnej. Łastoczkin nie spotkał kierownika, na jego fotelu był sam garnitur. Księgowy chciał wpłacić pieniądze z przedstawienia, jednak po rozwinięciu papieru okazało się, że zamiast rubli jest tam obca waluta i natychmiast go aresztowano.
24. Do Moskwy jechał pociąg, a w nim Maksymilian Andriejewicz Popławski, ekonomista i wuj Berlioza. Dostał on wczoraj telegram o treści: „przed chwilą na Patriarszych Prudach przejechał mnie tramwaj pogrzeb piątek godzina trzecia przyjeżdżaj berlioz” i zastanawiał się, jak nieboszczyk mógł wysłać telegram o swojej śmierci. Zapewne musiała być to pomyłka, jednak Popławski chciał przyjechać do Moskwy w celu zdobycia mieszkania po Berliozie.
25. Po dojechaniu na miejsce, Popławski poszedł do mieszkania Berlioza. Nie zastał prezesa spółdzielni ani sekretarza, udał się więc do samego szpitala. Tam zastał kota Behemota i Korowiowa. Zaczął z nimi rozmawiać i wypytywać kim są, wtedy zjawił się Asasello i kazał się wynosić Popławskiemu do Kijowa i nie marzyć o mieszkaniu w Moskie. Przerażony Popławski uciekł z mieszkania.
26. Bufetowy teatru Varietes zjawił się w mieszkaniu Berlioza. Drzwi otworzyła mu kobieta w samym koronkowym fartuszku i czepku. Zaprosiła go do Wolanda, gdzie został poczęstowany alkoholem i jedzeniem przez świtę profesora. Bufetowy jednak odmawiał i zaczął mówić o czerwońcach, które poznikały. Woland zdenerwował się i powiedział, że w jego bufecie nigdy już nie zje, gdyż jest tam nieświeże jedzenie i nie przestrzega się zasad higieny. Z kolei Korowiow przepowiedział bufetowemu, że w ciągu dziewięciu miesięcy umrze na raka. Mężczyznę to przeraziło i udał się wprost do onkologa, profesora Kuźmina.
27. Małgorzata, ukochana Mistrza, była żoną wybitnego specjalisty i mieszkała z nim w willi. Kobieta nie kochała jednak swojego męża i chciała go porzucić dla Mistrza. W trolejbusie usłyszała, że skradziono z trumny czyjąś głowę. Była to głowa Berlioza, ale o tym Małgorzata nie wiedziała. Potem udała się pod mur Kremla i usiadła tam na ławce. Przechodził właśnie kondukt pogrzebowy i kobieta zastanawiała się, czyi to pogrzeb. Wtedy zjawił się obok niej Asasello i powiedział że to pogrzeb Berlioza.
28. Asasello poprosił Małgorzatę, by towarzyszyła mu na balu. Nie chciała się ona zgodzić, jednak kiedy zaczął on deklamować fragmenty powieści Mistrza, zmieniła zdanie. Dał jej puzderko kremu i polecił, by przed balem cała się nim wysmarowała.
29. Wieczorem Małgorzata zaczęła wcierać krem w twarz i ciało, wtedy zauważyła że wszelkie zmarszczki znikły i jej ciało jest w stanie nieważkości. Wtedy Asasello zadzwonił do niej i powiedział, że ma wylecieć na miotle przez okno. Małgorzata leciała nad miastem i kiedy krzyknęła „niewidzialna”, znikła przechodniom z oczu. Mijała mieszkanie krytyka Łatuńskiego, który pogrążył Mistrza i postanowiła w zemście zdemolować mu mieszkanie. Potem do niej dołączyła jej służąca Natasza, która leciała na Mikołaju Iwanowiczu pod postacią wieprza.
30. Kobiety dotarły pod miasto, gdzie w samochodzie czekał na nie Asasello. Dotarli oni do mieszkania na Sadowej. Tam Małgorzata poznała Wolanda, Hellę, Behemota i Korowiowa. Korowiow wyjaśnił Małgorzacie, że Woland organizuje wielki bal wiosenny i potrzebuje gospodyni. Gospodyni ta musi mieć na imię Małgorzata i pochodzić z danego miasta. Kobieta zgodziła się pełnić tą funkcję i towarzyszyć Wolandowi.
31. Zaczęły się przygotowania do balu, Hella i Natasza oblały Małgorzatę krwią a potem olejkiem różanym. Założyły jej buty z płatków róży, diadem i medalion. Małgorzata miała polecenie by być miłą dla każdego z gości i zwrócić na każdego uwagę.
32. Małgorzata stanęła na progu i zaczęła witać gości. Wśród nich byli potępieńcy, nagie kobiety i przestępcy różnego rodzaju. Każdy z nich całował Małgorzatę w kolano a Korowiow przedstawiał każdego gości. Jedną z nich była Frieda, która zabiła swoje dziecko przez pogrzebanie żywcem. Teraz w ramach kary, pokojówka codziennie przynosi ową chusteczkę kobiecie.
33. Po pewnym czasie pojawił się Woland z głową Berlioza na tacy. Oczy Berlioza ożyły i zaczął rozmawiać z Wolandem. Ten powiedział mu, że skoro wierzy w pustkę i nicość, to ją dostanie. Wtedy z głowy pozostała jedynie czaszka, którą Asasello wypełnił krwią barona Meigela, którego przed chwilą zabił. Wypił i poczęstował Małgorzatę, która również wypiła krew barona.
34. Bal się skończył i mieszkanie zaczęło przybierać swoją dawną postać. Wtedy Woland zapytał Małgorzatę, co by chciała za spełnioną funkcję gospodyni. Ona poprosiła, by Friedzie nie przynoszono już chusteczki. Woland zaśmiał się z jej miłosierdzia i powiedział, że ona może spełnić to życzenie. Małgorzata wezwała Friedę i powiedziała, że wybacza się jej zbrodnię. Wtedy Woland powiedział, by powiedziała swoje prawdziwe życzenie. Małgorzata, zażądała by zwrócono jej Mistrza i w tym momencie ukochany stanął przed nią.
35. Woland trzymał rękopis powieści Mistrza i oznajmił, że mogą wrócić do swej sutereny. Małgorzata odpowiedziała, że na pewno ktoś zajął to mieszkanie. Woland wyczarował więc, by zameldowany tam Alojzy Mogarycz zniknął. Pokojówka Nataszy poprosiła o zamienienie jej w wiedźmę a Mikołaj Iwanowicz o zaświadczenie, gdzie był dzisiejszej nocy. Behemot napisał więc, że był on na balu u szatana jako środek lokomocji czyli wieprz. Następnie pokazał się Warionucha, który nie chciał już być wampirem. Zwolniono go z funkcji i wyszedł on z mieszkania. Małgorzata dostała złotą podkowę od Wolanda, jednak zgubiła ją. Zgubę odnalazła potem Annuszka, która sobie ją przywłaszczyła, jednak Asasello ją w końcu odzyskał.
36. U Piłata zjawił się szpieg Arfaniusz. Powiedział, że dziś Juda z Kiriatu prawdopodobnie zostanie zasztyletowany. Piłat polecił Afraniuszowi, by ocalił Judę od śmierci. Arfaniusz spotkał się z Nisą, kochanką Judy, jednak po pięciu minutach od niej wyszedł. Następnie Juda miał się z nią spotkać na plantacji oliwek. Tam dopadło go dwóch mężczyzn, zabili go i sakiewkę z pieniędzmi podrzucili do arcykapłana. Następnie Arfaniusz opowiedział o wszystkim Piłatowi oraz o tym, że odbył się pogrzeb Jezusa i innych skazańców. Potem u Piłata zjawił się Mateusz Lewita, który powiedział, że chce zabić Judę. Na to Piłat odpowiedział mu, że on sam już go zabił.
37. W sprawie Wolanda przeprowadzano przesłuchanie. Najpierw wezwano przewodniczącego komisji akustycznej Siemplejarowa, potem przewodniczącego Głównej Komisji Nadzoru Widowisk Prochora Piotrowicza i Iwana Bezdomnego. Poeta odpowiadał rzeczowo na pytania i stwierdził, że już nigdy nie będzie pisał wierszy. Następnie przesłuchiwano Lichodiejewa, który przyjechał z Moskwy, Warionucha, Rimskiego, Annuszkę i Mikołaja Iwanowicza, który pokazywał im zaświadczenie od Behemota.
38. Po pewnym czasie usłyszano dźwięki w mieszkaniu na Sadowej i śledczy zastali tam kota. Próbowali go schwycić, jednak Behemot wylał benzynę, podpalił ją i uciekł przez okno.
39. Korowiow i Behemot pojechali do Gribojedowa, gdzie byli miło obsługiwani. Jednak kiedy podeszło do nich trzech uzbrojonych mężczyzn, wtedy z prymusa trysnął słup ognia i goście z piekła zniknęli.
40. Na tarasie moskiewskiego budynku odbyło się spotkanie Wolanda, Asasello i Mateusza Lewity. Mateusz oznajmił im, że On czytał powieść mistrza i Woland ma zabrać Mistrza i Małgorzatę do siebie i obdarzyć spokojem.
41. W suterenie Mistrza i Małgorzaty zjawił się Asasello, który poczęstował ich winem. Okazało się ono trucizną i kochankowie padli martwi. Następnie wraz z Asasello udali się na koniach, po drodze odwiedzając Iwana w szpitalu psychiatrycznym.
42. Świta Wolanda z Mistrzem i Małgorzatą znalazła się na księżycu, gdzie był uwięziony Poncjusz Piłat. Prokurator nie mógł odnaleźć spokoju, Mistrz uwolnił go i Piłat ruszył drogą do Jeruzalem. Mistrz i Małgorzata odnajdują swój dom, w którym mogą przebywać całą wieczność.
43. Śledztwo wykazało, że Woland i jego świta byli bandą uzdolnionych hipnotyzerów i brzuchomówców. Jednak w Moskwie ciągle mówiono, że miasto nawiedziły siły nieczyste.