Joseph Conrad zaczął pisać powieść około 1898, miała mieć tytuł Tuan Jim (w malajskim określenie Wielmożnego pana). W międzyczasie Conrad pracował nad „Jądrem Ciemności”. „Lord Jim” zaczęła ukazywać się w czasopiśmie „Blackwood’s Magazine”, potem nastąpiła przerwa, ostatecznie powieść została wydana w lipcu 1900 roku.
„Lord Jim” opowiada o młodym oficerze na okręcie „Patna”, który ma wypadek i zaczyna tonąć. Jim oraz załoga uciekają ze statku, zostawiając pasażerów na tonącym okręcie. Ta ujma na honorze nie daje spokoju i Jim czeka na moment, by odzyskać dobre imię.
„Lord Jim” zachwycił recenzentów i współczesnych przełamaniem konwencji narracyjnych i budową utworu. Powieść została uznana za dzieło modernistyczne oraz nowatorskie, w 1998 wydawnictwo Modern Library zaliczyło powieść do 100 najlepszych powieści anglojęzycznych XX wieku.
Lord Jim streszczenie krótkie
„Lord Jim” Josepha Conrada to powieść o moralnym dramatyzmie i poszukiwaniu odkupienia. Młody marynarz Jim – ambitny, marzący o bohaterskich czynach – podczas katastrofy statku „Patna” ulega panice i opuszcza pokład razem z innymi członkami załogi, zostawiając pasażerów (pielgrzymów) na pastwę losu. Później statek zostaje uratowany i odcumowany do brzegu. Rozpoczyna się proces, na który Jim jako człowiek honoru stawia się i zostaje oskarżony. Zgodnie z wyrokiem, Jim zostaje wydalony ze służby. Prześladowany przez poczucie winy i hańbę, ucieka na egzotyczne rubieże Azji Południowo-Wschodniej, gdzie dostaje szansę na nowe życie w odległym miejscu o nazwie Patusan. Tam podejmuje wysiłki, by odzyskać honor, zdobyć zaufanie mieszkańców i udowodnić swoją wartość. W trakcie ataku buntowników ginie syn przywódcy. Jim w ramach honoru oddaje się w ręce przywódcy i ponosi śmierć z jego rąk. W ten sposób odpokutowuje swoje winy i plamę na honorze. Powieść bada temat winy, odwagi, reputacji i duchowej drogi człowieka.
Lord Jim streszczenie
Powieść „Lord Jim” rozpoczyna się od opowieści narratora oraz postaci Marlowa, który – wraz ze słuchaczami – odkrywa losy głównego bohatera, Jima. Jim pochodzi z domu pastora, ale od młodości fascynuje się morzem i pragnie odmienić swój los. Wstępuje do służby morskiej, gdzie stopniowo awansuje, aż w końcu zostaje pierwszym oficerem na parowcu „Patna”, przewożącym około 800 pielgrzymów muzułmańskich do Mekki. Załoga – dzieląca się od pasażerów – mieszka na śródokręciu, oddzielona od tłumu pasażerów poniżej.
W trakcie rejsu, w ciemną noc, statek „Patna” uderza w jakiś nieznany przedmiot unoszący się na wodzie. Woda zaczyna wdzierać się do dziobu, a uszkodzenie narasta. Jim i kapitan, wraz z inżynierami, oceniają, że statek może wkrótce zatonąć. Załoga, w panice, opuszcza statek jedyną łodzią ratunkową. Pozostawia pasażerów na zgubę. Jim, który wprawdzie początkowo planował zostać na pokładzie, ostatecznie dołącza do załogi opuszczającej statek. Następnie okazuje się, że „Patna” zostaje uratowany przed zatonięciem — zostaje przejęty przez statek francuski i doprowadzony do portu. Dochodzi do postępowania i procesu, w wyniku którego Jim zostaje wykluczony z funkcji oficera i traci certyfikat. Pozostali członkowie załogi nie stawiają się na rozprawę lub próbują uniknąć odpowiedzialności.
Podczas tego dochodzenia Jim spotyka Marlowa – narrator staje się blisko związany z losami Jima. Po utracie pozycji Jim podejmuje serię prac drobnych i marginalnych – jako pomocnik u kupców, handlarzy czy w firmach żeglugowych – lecz świadomość jego przeszłości ciąży nad nim wszędzie. Nie potrafi odnaleźć spokoju ani stałego zatrudnienia, gdy jego historia zostaje ujawniona.
Z czasem Jim trafia do Stein’a, zamożnego kupca, który prowadzi działalność handlową w Azji Południowo-Wschodniej. Stein proponuje, by Jim został jego zastępcą w odległym regionie Patusan – osadzie na rubieżach cywilizacji kolonialnej, zamieszkałej przez miejscowych mieszkańców, w konflikcie z lokalnymi władzami i piratami. Jim przyjmuje zadanie, widząc to jako okazję do rozpoczęcia nowego życia, w którym nikt go nie zna.
W Patusan Jim zdobywa respekt ludności, stopniowo angażując się w sprawy lokalne, walcząc z ciemiężycielem Sherif Ali, staje się przywódcą („Lord Jim” / „Tuan Jim”) i stara się żyć uczciwie. Zawiązuje relacje z mieszkańcami, działa w obronie społeczności i walczy o sprawiedliwość. Z czasem spokój zostaje przerwany przez przybycie człowieka z przeszłości – Browna – który sieje zamęt i stawia Jimowi nowe wyzwania. Dochodzi do tragicznych wydarzeń: podczas konfliktu zostaje zabity Dain Waris, przyjaciel Jima, a Jim bierze na siebie moralną odpowiedzialność. W końcu – mimo że społeczność Patusan darzy go szacunkiem – zostaje postrzelony i umiera tragedią, jako człowiek, który całe życie próbował spłacić dług wobec samego siebie i świata.
Narracja w „Lord Jim” jest złożona – częściowo prowadzi ją narrator wszechwiedzący, częściowo Marlow, który zbiera relacje od osób znających Jima (Stein, inny oficerowie, mieszkańcy Patusan). Taki układ perspektyw podkreśla fragmentaryczność prawdy oraz trudność w poznaniu całkowitego obrazu postaci.
Lord Jim opracowanie
Powieść „Lord Jim” koncentruje się na problemach moralności, winy, odkupienia i tożsamości. Główne zagadnienia, jakie porusza, to:
- Wina i hańba – Jim przez lata nosi ciężar decyzji opuszczenia pasażerów statku. To doświadczenie moralnego upadku staje się punktem wyjścia jego duchowych zmagań i decyzji, które zadecydują o jego życiu.
- Poszukiwanie odkupienia / oczyszczenia – całe życie Jima to próba odbudowy honoru i udowodnienia sobie i innym, że zasługuje na zaufanie i szacunek.
- Tożsamość i reputacja – Jim żyje w cieniu swojej przeszłości. Nie potrafi uciec przed pogłoskami i osądami świata. Jego działania w Patusan są próbą stworzenia nowego Ja, niezależnego od stygmatu przeszłości.
- Idealizm kontra czyn – Jim marzy o heroizmie i wielkich czynach, ale w momentach rzeczywistego kryzysu często nie potrafi działać według ideałów.
- Ambiwalencja moralna i złożoność człowieka – Conrad pokazuje, że ludzie nie są ani całkowicie dobrzy, ani całkowicie źli. Jim jest bohaterem tragicznym, bo choć dąży do dobra, jego przeszłość i słabości go doganiają.
- Izolacja i samotność – Jim często pozostaje wewnętrznie osamotniony. Nawet w Patusan, pomimo sympatii i lojalności mieszkańców, istnieje wewnętrzna bariera między nim a ludźmi.
- Granice poznania i prawdy – dzięki wielowarstwowej narracji Conrad pokazuje, że prawda o człowieku jest fragmentaryczna i zależna od świadków, interpretacji i kontekstu.
- Imperializm, spotkanie kultur i kolonialny świat – utwór osadzony jest w realiach kolonialnej Azji Południowo-Wschodniej. Konflikty, asymetrie władzy, stosunek Europejczyków do lokalnej ludności są tłem dla losów Jima.
- Idea wierności – Conrad w swoich dziełach wielokrotnie rozważa wierność – wobec ideałów, samego siebie, obowiązków wobec świata – i co się dzieje, gdy człowiek łamie ten fundament.
Życiorys Josepha Conrada
Joseph Conrad (ur. 3 grudnia 1857 w Berdiczowie, zm. 3 sierpnia 1924 w Kent) był pisarzem polskiego pochodzenia, który swoim życiem i doświadczeniem pracy jako marynarz wniósł do literatury ogromny ładunek autentyzmu.
Urodził się jako Józef Teodor Konrad Korzeniowski. Jego rodzice – Apollo Korzeniowski i Ewa Bobrowska – byli działaczami patriotycznymi w zaborze rosyjskim. W dzieciństwie Conrad stracił matkę, gdy miał około 3–4 lata, a ojciec zmarł, gdy Conrad miał 11 lat. Po śmierci rodziców młody Joseph mieszkał z krewnymi i rozpoczął edukację, ucząc się języka polskiego, francuskiego, a później także angielskiego.
W młodości Conrad pragnął życia morskiego i od około 17–18 roku życia podjął służbę w marynarce handlowej – początkowo francuskiej, a potem brytyjskiej. Podczas lat morskich Conrad odwiedził liczne kolonie, porty Azji Południowo-Wschodniej i Afryki. Doświadczenia te stanowiły bezpośrednie źródło dla jego późniejszych powieści: tła egzotycznych miejsc, dramatów na morzu, spotkań kultur i moralnych konfliktów.
W 1895 opublikował swoją pierwszą powieść — Almayer’s Folly — co zapoczątkowało jego karierę literacką. Następnie wydał między innymi Heart of Darkness (1899) i Lord Jim (1900). Conrad nigdy nie zapomniał swojej polskiej tożsamości i historii rodzinnej, a jego obcość (językowa, kulturowa) nadała jego pisarstwu charakter outsidera. W angielskim literackim świecie był „obcokrajowcem”, co pozwoliło mu spojrzeć krytycznie na kulturę brytyjską i imperializm.