Johann Goethe jest przedstawicielem niemieckiej literatury romantycznej i jednym z najbardziej znanych poetów w literaturze światowej. Do jego najwybitniejszych utworów zalicza się „Fausta” oraz „Cierpienia młodego Wertera”. Ballady Goethego są przykładem poezji romantycznej, w których możemy dostrzec charakterystyczne elementy tego rodzaju literatury, takie jak odwołania do świata fantastyki, obraz tajemniczej i groźnej natury oraz uczuciowość bohaterów.
Opracowanie wybranych ballad
Król Olch (lub Król Elfów)
Noc padła na las, las w mroku spał,
Ktoś nocą lasem na koniu gnał.
Tętniło echo wśród olch i brzóz,
Gdy ojciec syna do domu wiózł.
– Cóż tobie, synku, że w las patrzysz tak?
Tam ojcze, on, król olch, daje znak,
Ma płaszcz, koronę i biały tren.
– To mgła, mój synku, albo sen.
„Pójdź chłopcze w las, w ten głuchy las!
Wesoło będzie płynąć czas.
Przedziwne czary roztoczę w krąg,
Złotolitą chustkę dam ci do rąk”.
– Czy słyszysz, mój ojcze, ten głos w gęstwinie drzew?
To król mnie wabi, to jego śpiew.
– To wiatr, mój synku, to wiatru głos,
Szeleści olcha i szumi wrzos.
„Gdy wejdziesz, chłopcze w ten głuchy las,
Ujrzysz me córki przy blasku gwiazd.
Moje córki nucąc pląsają na mchu,
A każda z mych córek piękniejsza od snu”.
– Czy widzisz, mój ojcze, tam tańczą wśród drzew
Srebrne królewny, czy słyszysz ich śpiew?
– O, synku mój, to księżyc tak lśni,
To księżyc tańczy wśród czarnych pni.
„Pójdź do mnie, mój chłopcze, w głęboki las!
Ach, strzeż się, bo wołam już ostatni raz!”
– Czy widzisz, mój ojcze, król zbliża się tu,
Już w oczach mi ciemno i brak mi tchu. –
Więc ojciec syna w ramionach swych skrył
I konia ostrogą popędził co sił.
Nie wiedział, że syn skonał mu już
W tym głuchym lesie wśród olch i brzóz.
Wiersz opowiada o tym, jak ojciec wiezie swojego chorego syna przez las. Ojciec się spieszy i pogania konia, zauważa jednak, że syn patrzy z przerażeniem w las. Chłopiec mówi, że widzi Króla Olszyn, który przywołuje go do siebie. Ojciec jednak nic nie widzi i uznaje, że syn majaczy w gorączce. W ostatnich słowach przed śmiercią chłopiec mówi, że Król Olch jest coraz bliżej i brak mu tchu. Ojciec, nieświadomy jego śmierci, dalej spieszy do domu. Goethe odniósł się do skandynawskiego folkloru, w którym występowała córka króla elfów. Ona wabiła nieszczęśników do siebie, by mścić się i zaspakajać swą próżność. W niemieckiej literaturze Król Elfów pojawił się dzięki Herderowi, który jednak źle przetłumaczył imię Króla Elfów na Króla Olch. Herder w swojej balladzie opowiada o Olufie, którego mami zjawa w lesie. Goethe zainspirował się tym utworem, przedstawiając Króla Olch, który zwiastował nieszczęśnikowi rychłą śmierć.
Zuzanna topielica
Miejscem akcji utworu jest Cleverham, które doświadczyło powodzi w 1809 roku. Według podań ludowych nad jeziorem straszy duch kobiety, która próbowała ratować swoje dzieci podczas powodzi. Goethe zainspirował się tą opowieścią i przedstawił ją w swojej balladzie. Utwór zaczyna się, kiedy burza jest jeszcze łagodna. Jednak wiatr i deszcz przybiera na sile i grobla zostaje zniszczona a wioska zalana. W trakcie żywiołu dziewczyna pomaga starszej kobiecie przenieść się na ląd, następnie wraca po trójkę swoich dzieci, by zapewnić im bezpieczne schronienie. Jednak kiedy próbuje się do nich dostać, zostaje porwana przez szalejącą falę. Dziewczyna ginie w odmętach wody. Poeta opisuje wzburzone wody i postać Zuzanny, która niknie w jej odmętach. W ostatniej zwrotce ukazane są dalsze losy wioski, w której w miarę upływu czasu życie wraca do normy a pamięć o Zuzannie jest coraz słabsza. Charakterystycznymi elementami romantycznymi, jakie możemy spotkać w tym utworze są: poświęcenie jednostki dla dobra innych, opis przyrody, która jest wzburzona i niesie ze sobą niebezpieczeństwo oraz przenikanie świata fantastycznego, kiedy to Zuzanna ginie i zostaje topielicą.