Panorama Racławicka jest jednym z najbardziej znanych obrazów w naszym kraju. Z całą pewnością nie jest to sława na wyrost, gdyż ogromne płótno z całą pewnością zasługuje na uznanie którym się cieszy. Jak powstał ten obraz i dlaczego jest tak ważny dla naszego narodu? Poznaj jego niezwykle ciekawą historię.
Ten monumentalny obraz powstał dla uczczenia setnej rocznicy insurekcji kościuszkowskiej. Już w swoim założeniu miał przedstawiać najważniejsze zwycięstwo militarne tamtego zrywu niepodległościowego. Jej pomysłodawcami byli lwowscy radni miejscy, którzy w ten sposób chcieli uczcić historyczne wydarzenie. Ich pomysł nie był do końca oryginalny, gdyż w ówczesnej Europie podobne malowidła cieszyły się dużą popularnością. W latach dziewięćdziesiątych XIX wieku w wielu krajach europejskich panowała wręcz moda na tego rodzaju obrazy, głównie związane z tematyką historyczną i batalistyczną. Co więcej, tego rodzaju ekspozycje były najczęściej przedstawieniami wykorzystującymi efekt złudzenia optycznego. Widz, umieszczony w samym centrum wydarzeń, doznawał niezwykle silnego oddziaływania sztuki. Budowanie efektu wzmocnione zostało za pomocą sztafażu naturalnych przedmiotów ułożonych przed płótnem w taki sposób, by stworzyć jeszcze silniejsze wrażenie na odbiorcy. Jak można dziś przekonać się na własne oczy, tego rodzaju realizacje nadal mają ogromną siłę oddziaływania.
Zadania stworzenia monumentalnego płótna podjęli się dwaj polscy malarze – Wojciech Kossak i Jan Styka. W realizacji pomagali im również i inni, mniej znani malarze, których wkład jest jednak najczęściej pomijany. Pomimo tego, że to Jan Styka zasłynął jako organizator całego przedsięwzięcia, odpowiedzialnym za całą pracę malarską i twórcą wszystkich koncepcji malarskich był Wojciech Kossak. To właśnie on zrobił wiele szkiców na miejscu bitwy pod Racławicami, jemu także przypisuje się autorstwo około dwóch trzecich całego płótna. Wśród innych twórców byli między innymi tacy artyści jak Tadeusz Popiel, odpowiedzialny za namalowanie wszystkich chat chłopskich, Ludwig Boller będący autorem krajobrazu i nieba, a także Włodzimierz Tetmajer, malujący postaci chłopskie.
Obraz, zgodnie z intencjami zarówno samych twórców jak i osób je zamawiających, po raz pierwszy udostępniono publiczności w setną rocznicę bitwy pod Racławicami, 5 czerwca 1894 roku. Płótno o wymiarach 120 na 15 metrów rozwieszono w specjalnie do tego celu zbudowanej rotundzie, którą umieszczono w Parku Stryjskim we Lwowie. Od samego początku malowidło cieszyło się ogromną popularnością nie tylko wśród mieszkańców miasta, w którym było wystawione. Zachowały się między innymi relacje z bardzo ciepłego przyjęcia Panoramy Racławickiej w Budapeszcie, gdzie była wystawiana w latach 1896 – 1897.
Panorama Racławicka przetrwała II wojnę światową we Lwowie, gdzie pod koniec działań wojennych została zabezpieczona przed zniszczeniem w klasztorze bernardynów. W latach powojennych, jak wiele innych cennych zbiorów dzieł sztuki, trafiła do stolicy Dolnego Śląska. Musiała jednak czekać aż czterdzieści lat na to, by zostać wyeksponowana w sposób zamierzony przez jej twórców.
Od 1985 roku Panorama Racławicka jest jednym z najbardziej znanych miejsc odwiedzanych przez turystów przyjeżdżających do Wrocławia. Liczba osób odwiedzających to miejsce przekroczyła już sześć milionów, co z pewnością jest miarą olbrzymiej popularności tego wyjątkowego malowidła. Jest to jeden z tych obiektów, których po prostu nie można przegapić podczas wizyty w stolicy Dolnego Śląska.
