Niccolo Machiavelli – prawnik, filozof, historyk, dyplomata, pisarz społeczny i polityczny, który żył w XV wieku we Florencji. Jest to jedna z najważniejszych postaci włoskiego odrodzenia, której najsłynniejszym utworem był traktat o sprawowaniu władzy – „Książę”.
Opracowanie lektury „Książę”
– Utwór został stworzony w 1513 roku, natomiast wydany w 1532.
– Jest to traktat, a właściwie poradnik o strategii utrzymania władzy.
– W dziele tym Machiavelli przedstawił doktrynę polityczną, która wzięła nazwę od jego nazwiska (makiawelizm).
– Machiavelli w swoich rozważaniach o polityce, definiuje naturę człowieka. Według niego jest on z natury kłamliwy, chciwy, zdradliwy i skłonny do osiągania swoich celów za wszelką cenę. Przy takiej naturze człowieka został stworzony również adekwatny obraz obywatela, władcy oraz prawa w państwie.
– Dla Machiavelliego obywatele nie są z natury posłuszni, dlatego władca powinien być zarazem miłowany oraz wywoływać strach. Monarcha w razie nieposłuszeństwa ma prawo okazywać okrucieństwo oraz terror, gdyż działa on dla dobra państwa.
– Sposób rządzenia oraz dobre prawo może skierować instynkty poddanych ku dobru, dlatego ważne jest skonstruowanie odpowiednich zasad dla państwa.
– Władca, by utrzymać swoją władzę, może walczyć prawem oraz siłą. Utrzymanie władzy jest dla rządzącego jednym z najważniejszych celów. Machiavelli mówi, że łatwiej utrzymać władzę w księstwie dziedzicznym niż nowym.
– Jeśli władca zaczyna władać nowym królestwem i jest ono przyzwyczajone do wolności, to może w nim utrzymać władzę jedynie poprzez zniszczenie go, zamieszkanie w nim lub stworzenie wewnętrznego, oligarchicznego rządu.
– Makiawelizm tym samym głosi, że najważniejszym celem jest państwo i w dążeniu do jego dobra można korzystać ze wszelkich dostępnych środków (nawet tych złych). Władca powinien więc działać zgodnie z zasadą „cel uświęca środki”.
– Polityka według Machiavelliego jest oddzielona od cnoty czy moralności. Nie polega ona na czynieniu dobra, ale rozpatrywana jest pod kątem skuteczności.
– Rządzący działa w celu zapewnienia swojemu państwu dobrobytu, tak więc bez względu na sposób i środki działania, jego postępowanie powinno być oceniane jako dobre. Władca powinien więc być skuteczny, łaskawy i prawy w odpowiednich momentach, natomiast w innych przypadkach łączyć podstęp, zdradę czy terror.
– Władca powinien być przede wszystkim szanowany przez swoich poddanych, a jeśli mają być oni lojalni i posłuszni, to również wywoływać wśród nich lęk.
