Adam Ważyk był polskim poetą pochodzenia żydowskiego, żyjącego w latach 1905-1982. On sam, jak i jego twórczość była zaangażowana politycznie. W 1964 podpisał się pod Listem 34, w którym sprzeciwił się łamaniu wolności słowa w PRL. Angażował się również, kiedy usunięto inscenizację „Dziadów” w 1968 oraz jako jeden z pierwszych podjął rozrachunek z epoką stalinizmu w Polsce.
Opracowanie wybranych utworów Adama Ważyka
Rzeka
Utwór wychwala mądrość Stalina i porównuje jego intelekt do rzeki szerokiej, która zalesia stepy i stawia ogrody. Podmiot liryczny przedstawia Stalina jako wybitnego polityka, który swoją mądrą działalnością prowadzi kraj ku lepszemu. Stalin jako rzeka zniszczył epokę panów, który głębił lud. Obecnie dzięki owej rzece ludzie żyją w dobrobycie i szczęśliwości. Wiersz ten jest utworem propagandowym i powstał on w okresie twórczości poety, kiedy współpracował on z władzami komunistycznymi.
Poemat dla dorosłych
Wiersz powstał w 1955 roku i jest atakiem na socjalistyczny mit budowy Nowej Huty. Podmiot liryczny opowiada o nowo zbudowanym mieście, które pozbawione jest pamięci oraz tradycji. Obserwuje też budowniczych Nowej Huty, którzy nie są bohaterami wznoszącymi budynki ku chwale ojczyzny, ale wiejską zbieraniną ludzi pozbawionych zasad moralnych i manier. Autor opisuje ich niechlujny wygląd oraz zachowanie, które łączy w sobie religijność przy jednoczesnym pijaństwie i rozpuście. Dla poety robotnicy są niczym lud koczowniczy, który przybywa do miasta w celu poszukiwania lepszego życia. Poeta w tym utworze demaskuje świetlany mit budowy Nowej Huty. Według niego na tym wielkim placu budowy bardziej widać wypadki, anonimową śmierć robotników przy pracy i dramat setek rodzin. W utworze poeta wykorzystał nowomowę w celu jej sparodiowania. Autor używa w sposób ironiczny takich wyrażeń jak sabotażysta, spekulant czy nowe Eldorado. Wiersz ten jest rozrachunkiem z socjalizmem i jego mitami – poeta obnaża kłamstwa, fałszowanie rzeczywistości i manipulowanie ludzi przez władzę.
O poezji Adama Ważyka
Poezja Adama Ważyka (1905–1982) jest świadectwem burzliwego XX wieku i przemian, jakie zachodziły w literaturze oraz życiu społecznym. Jego twórczość przechodziła różne etapy – od eksperymentów awangardowych w okresie międzywojennym, poprzez zaangażowanie w socrealizm, aż po późniejszą, krytyczną refleksję nad rzeczywistością. Wiersze Ważyka ukazują fascynację nowoczesnością, rytmem miasta i życiem codziennym, ale również napięcia wynikające z ideologii i polityki. Najbardziej znanym utworem poety jest Poemat dla dorosłych (1955), który stał się przełomem – otwarcie krytykował rzeczywistość PRL-u i przyczynił się do odchodzenia literatury od schematów socrealistycznych. Poezja Ważyka podejmuje temat alienacji jednostki, odpowiedzialności twórcy, a także poszukiwania autentyczności w świecie zdominowanym przez ideologię. To poezja pełna kontrastów – z jednej strony zanurzona w eksperymentach językowych, z drugiej mocno związana z historią i polityką.
Adam Ważyk
Adam Ważyk, właściwie Adam Wagman, urodził się w 1905 roku w Warszawie. Był poetą, prozaikiem, eseistą i tłumaczem, a także jednym z czołowych przedstawicieli polskiej awangardy literackiej. W okresie międzywojennym związany był z grupą poetycką Awangarda Krakowska. Po II wojnie światowej aktywnie uczestniczył w życiu literackim, przez pewien czas popierając ideologię socrealizmu, co znalazło wyraz w jego twórczości. Z czasem jednak odciął się od doktryny i w Poemacie dla dorosłych dokonał krytycznego rozrachunku z polityczną rzeczywistością. Był także tłumaczem literatury francuskiej, w tym dzieł Apollinaire’a i Rimbauda. Zmarł w 1982 roku, pozostawiając po sobie dorobek literacki, który ukazuje dramatyczne wybory i przemiany artysty w trudnym wieku XX.