Wisława Szymborska jest jedną z najwybitniejszych poetek polskich, która została uhonorowana Nagrodą Nobla. W jej twórczości obok poezji nie brakuje limeryków oraz żartobliwych gatunków literackich, takich jak lepieje, moskaliki, odwódki i altruiki. Wisława Szymborska jest znana z takich utworów jak „Kot w pustym mieszkaniu”, „Dlaczego żyjemy”. Poetka została doceniona za uchwycenie najważniejszych kwestii dla człowieka przy jednoczesnym użyciu prostych środków. W. Szymborska związana była przede wszystkim z Krakowem, tu mieszkała i to tu powstało większość jej dzieł.
Treść utworu „Koniec i początek”
Po każdej wojnie
ktoś musi posprzątać.
Jaki taki porządek
sam się przecież nie zrobi.
Ktoś musi zepchnąć gruzy
na pobocza dróg,
żeby mogły przejechać
wozy pełne trupów.
Ktoś musi grzęznąć
w szlamie i popiele,
sprężynach kanap,
drzazgach szkła
i krwawych szmatach.
Ktoś musi przywlec belkę
do podparcia ściany,
ktoś oszklić okno
i osadzić drzwi na zawiasach.
Fotogeniczne to nie jest
i wymaga lat.
Wszystkie kamery wyjechały już
na inną wojnę.
Mosty trzeba z powrotem
i dworce na nowo.
W strzępach będą rękawy
od zakasywania.
Ktoś z miotłą w rękach
wspomina jeszcze jak było.
Ktoś słucha
przytakując nie urwaną głową
Ale już w ich pobliżu
zaczną kręcić się tacy,
których to będzie nudzić.
Ktoś czasem jeszcze
Wykopie spod krzaka
przeżarte rdzą argumenty
i poprzenosi je na stos odpadków.
Ci, co wiedzieli
o co tutaj szło,
muszą ustąpić miejsca tym,
co wiedzą mało.
I mniej niż mało.
I wreszcie tyle co nic.
W trawie, która porosła
przyczyny i skutki,
musi ktoś sobie leżeć
z kłosem w zębach
i gapić się na chmury.
Źródło: http://wiersze.doktorzy.pl/koniec2.htm
Opracowanie lektury
– Tytuł wiersza odnosi się do jego tematyki – utwór opowiada o końcu wojny, która jest początkiem pokoju i jednoczesnym zaprowadzaniem nowego porządku.
– W utworze tragedia wojny: „wozy pełne trupów”, „przytakując nie urwaną głową”, nikogo nie dziwi i jest wpleciona w codzienność. Ludzie czasami wspominają czasy wojny, jednak robią to coraz rzadziej, zajęci porządkowaniem i pracą mającą na celu odbudowanie otoczenia.
-Wraz z upływem czasu ludzie chcą zapomnieć o wojnie. Przez to też kolejne pokolenia, które zajmą ich miejsca, będą jeszcze mniej wiedzieć i nie będą znały przyczyn ani tragicznych skutków wojny.
– Ta nuda i obojętność wobec zakończonej bitwy jest charakterystyczna dla świata i mediów: „kamery wyjechały już/na inną wojnę”. Wojna i bitwy są pasjonujące i ciekawe dla postronnych obserwatorów, ale żmudny proces odbudowy po wojnie już nie.
– Niepamięć i obojętność ludzka może okazać się zgubna i przyczynić się do tego, że ludzie nie wyniosą lekcji z historii i będą następować kolejne wojny.
– Język utworu jest prosty, potoczny, liczne są powtórzenia „ktoś musi”, wiersz jest pozbawiony rymów.
