Jeden z najwybitniejszych polskich poetów, Jan Kasprowicz, żył w latach 1860-1926. Należy on do pokolenia literatów Młodej Polski, w jego twórczości widoczne są wpływy
naturalizmu, symbolizmu oraz ekspresjonizmu. Kasprowicz jest uważany za prekursora wiersza wolnego, w którego budowie nie ma założenia zgodności liczby sylab w wersie.
Wybrane wiersze Jana Kasprowicza
W chałupie
Poeta pochodził z ubogiej rodziny, mieszkającej na wsi, dlatego w jego twórczości często przewija się tematyka związana z ciężkimi warunkami na polskiej wsi. Wiersz ten w sposób drobiazgowy i dokładny opisuje wnętrze wiejskiej chałupy. Zgodnie z założeniami naturalizmu, narrator nie upiększa rzeczywistości, ale podkreśla brzydotę oraz skromność wyposażenia domu. Poeta opisuje więc stłuczoną szybę, zaniedbany ganek, brudne talerze i resztki skromnej kolacji. Również mieszkanki chałupy, dwie kobiety, są biedne i wymęczone ciężka pracą. Starsza kobieta wygląda na więcej niż ma lat, natomiast młodsza, prawdopodobnie jej córka, jest atrakcyjną, młodą dziewczyną, która odpoczywa po dniu ciężkiej pracy. W scenie tej mamy do czynienia z erotyzmem, narrator opisuje pierwsze doświadczenia erotyczne dziewczyny, kiedy to mężczyzna przypadkiem ją pochwycił. W ostatniej zwrotce poeta zwraca się wprost do odbiorcy, wskazując mu nędzę i beznadziejną sytuację obu kobiet. Utwór składa się z pięciu strof, które są pozbawione rymów.
Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach
Jest to cykl sonetów, których tematyka związana jest z tytułowym krzakiem dzikiej róży. Poeta opisuje w nich krajobraz tatrzański o różnych porach dnia. W pierwszym z sonetów krzak róży jest pokazany wczesnym rankiem, przed świtem, kiedy przyroda jeszcze nie obudziła się do życia. Artysta opisuje otaczającą przyrodę jako ponurą i niebezpieczną. Narrator personifikuje różę, która jest zalękniona i szuka schronienia. W końcu znajduje je pod limbą powaloną przez burzę. Jednocześnie kwiat zastanawia się, czy go także spotka taki sam los jak to drzewo. W kolejnym sonecie poeta opisuje krzak róży przy wschodzie słońca. Dochodzą do niej pierwsze promienie, jednak nadal jest ona zlękniona. W kolejnym sonecie pojawiają się zwierzęta górskie, takie jak kozice i ptaki, które poruszają się szybko i mogą stratować delikatny krzak. Przez to róża nadal wzdycha i jest pełna obaw o swoje życie. Ostatni sonet przedstawia wieczór i przyrodę układającą się do snu. W tym wierszu trzy zwrotki poświęcone zostały powalonej limbie, pod którą krzak róży znalazł schronienie.
